Cinsiyet yanlılığından kaçınmak
İngilizcede cinsiyet belirtmeyen bir üçüncü tekil şahıs zamiri bulunmamaktadır. Kullanılabilecek seçenekler he, she ve it; him ve her ile his, hers ve its şeklindedir.
Bu durum tekil bir varlığa (örneğin “doktor”) atıfta bulunmak istediğimiz fakat kelimeyi tekrar etmek istemediğimiz zaman sorun yaratmaktadır.
Sorunu açıklamak için bir örnek cümleye bakalım:
| Kullanımı güzel olmayan örnek: “A doctor relies on that doctor’s medical training to help that doctor’s patients.” |
| Daha iyi olan fakat cinsiyet yanlılığı içeren örnek: “A doctor relies on his medical training to help his patients.” |
Tıp ile yalnızca erkeklerin uğraşmadığı açık bir gerçektir. Bu yüzden eğer değiştirilebiliyorsa, bu cümlede “his” kullanılması yanıltıcı olacaktır.
Cinsiyet yanlılığı sorunun çözmenin birkaç yolu bulunmaktadır.
| Çözüm 1 çoğul yapı kullanmak |
| Doctors rely on their medical training to help their patients. |
Bu çözüm en iyi yöntemdir. Açık olan ve anlam karmaşıklığı içermeyen bir cümle kurmayı sağlayarak cinsiyet yanlılığını ortadan kaldırır.
| Çözüm 2 cümleyi farklı kelimelerle ifade etmek |
| A doctor’s medical training is essential in helping patients. |
İkinci çözüm de işe yarayan bir yöntemdir fakat her durumda en ideal çözüm yolu olmayabilir. Cümlede net olmayan bir anlam yaratabilir. Bu örnekte de bu durum “in helping patients” ifadesinde görülmektedir zira hastalara tam olarak kimin yardımcı olduğu (bu örnekte kast edilenin doktor olduğu sonucuna varabiliyor olsak da) tam olarak bilinmemektedir.
| Çözüm 3 “he” veya “she” |
| A doctor relies on his or her medical training to help his or her patients. |
Üçüncü çözüm, birinci çözümden sonra en güvenli olan yöntemdir ancak aynı zamanda cümle şıklığı açısından en zayıf olandır. Bu çözüm yolu en hafif ifade ile cümlede hantallığa yol açmaktadır, fakat hantallık cümleye nüfuz eden cinsiyet yanlılığına tercih edilmesi gereken bir durumdur.
| Çözüm 4 sıralı bir kullanım tercih etmek |
| While one doctor might rely solely on her medical training to help her patients, another doctor might rely more on his intuition. |
Dördüncü çözüm genel olarak, tek bir cümlede kullanmaktansa bir yazının tamamı boyunca uygulanmalıdır. İkinci ve üçüncü çözüm yollarının getirdiği şıklık eksikliği ve anlam karmaşıklığı sorunlarını ortadan kaldırır, fakat bilinçli bir şekilde uygulanması gerekir.
Sıralı bir kullanımı tercih ederken her hemşire için “she”, her doktor için “he” kullanırsanız, cinsiyet yanlılığı sorunundan kaçınamamış olursunuz.