Akademik yazımda tabu sözcükler
Tez yazımı içerisinde, karşılıklı konuşmalarda veya resmi olmayan yazımda kabul edilen pek çok kelime veya ifade uygunsuz görülecektir.
Fazla gündelik olan, derinliği olmayan, karmaşık veya abartılı olan ya da öznel olan sözcüklerden kaçınmalı, bunların yanı sıra genel olarak gereksiz veya yanlış görülen kelimeleri kullanmamalısınız.
Bu kılavuz ilkelerin doğrudan kendi kaynaklarınızdan yaptığınız alıntıladığınız metinler için (birebir görüşmeler de dâhil olmak üzere) geçerli olmadığını unutmayın.
Fazlasıyla gündelik olan sözcükler
Akademik yazım genel olarak, akademik olmayan materyallerde (web siteleri de dâhil) gördüğümüz yazım dilinden daha resmidir. Ayrıca normalde kullandığımız konuşma dilinden de daha resmidir. Aşağıdaki sözcük ve ifadeler bir tez için fazla gündelik kabul edilmektedir.
| A bit | The interviews were a bit difficult to schedule | The interviews were (difficult/somewhat difficult) to schedule |
| A lot of, a couple of | A lot of studies | (Many/several/a great number of/eight) studies |
| America | A researcher in America | A researcher in (the United States/the US/the USA) |
| Isn’t, can’t, doesn’t, would’ve (or any other contraction) | The sample isn’t | The sample is not |
| Kind of, sort of | The findings were kind of significant | The findings were (somewhat significant/significant to some degree) |
| Til, till | From 2008 till 2012 | From 2008 (until/to) 2012 |
| You, your | You can clearly see the results | One can clearly see the resultsThe results can clearly be seen |
Derinliği az olan sözcükler
Bazı kelimelerin kullanılmaması gerekir çünkü bilimsel bir hava taşımazlar. Basit sözcükleri fazla sayıda kullanmak yazınıza yeni başlayan birinin çalışması hissini vereceği için, bunları mümkün olduğunca daha derin ve seçkin sözcüklerle değiştirin. Ayrıca öbek fiiller (phrasal verbs) yerine tek kelimelik alternatiflerini kullanmak daha iyi olacaktır.
| Bad | A bad result | A (poor/negative) result |
| Big, humongous | A big sample | A (large/sizable) sample |
| Get | This model gets attention | This model receives attention |
| Give | This chapter gives an overview | This chapter (provides/offers/presents) an overview |
| Good | A good example | A (useful/prime) example |
| Show | The below figure shows | The below figure (illustrates/demonstrates/reveals) |
Fazlasıyla karmaşık olan sözcükler
Karmaşık bir hava taşıyan sözcükler yazınızın eksik kalmasına sebep olabilir ve okurların kelimeleri farklı şekilde yorumlamalarına yol açabilir. Aşağıdaki ifadeleri kullanmaktan kaçının ve mümkün olduğunca detaylı bir anlatım kullanın.
| Stuff | People are concerned about their stuff | People are concerned about their (belongings/possessions/personal effects) |
| Thing | The report presents many things | The report presents many (details/findings/recommendations) |
Fazlasıyla abartılı olan sözcükler
Akademik yazım genellikle süsten uzak ve doğrudan bir anlatıma sahiptir. Bazı sıklık zamirleri (örneğin always ve never), superlative sözcükler (bir şeyin en üst düzeye ait olduğunu belirten sözcükler; örneğin the best) ve pekiştirme sözcükleri [intensifier] (vurgu yaratan sözcükler; örneğin very) çoğu zaman fazla dramatik olmaktadır. Aynı zamanda yanlış da olabilirler; bir şeyin mükemmel (perfect) nitelikte olduğunu veya hiçbir zaman (never) gerçekleşmediğini ifade ettiğinizde önemli bir iddiada bulunmuş olursunuz.
Bu terimler bazen değer de katmaktadır, fakat dikkatli ve nadir kullanılmalıdırlar.
| Always, never | Researchers always argue that | Researchers (frequently/commonly/ typically) argue that |
| Perfect, best, worst, most (or any other superlative) | The perfect solution to the problem | (An ideal solution/one of the best solutions) to the problem |
| Very, extremely, really, too, so (or any other intensifier) | This theory is extremely important | This theory is (important/critical/crucial) |
Fazlasıyla öznel olan sözcükler
Bazı sözcük ve ifadeler kendi düşüncenizi veya bulunduğunuz tarafı ele verirler. Örneğin; herhangi bir şeyin gerçekleşecek olmasının açık (obviously) olduğunu ifade ediyorsanız, esasında gerçekleşme eyleminin açık olduğunu düşündüğünüzü belirtmiş olursunuz. Dolayısıyla bir gerçeği ifade etmiş olmazsınız. Kendi fikrinizi belirtmek bir tezin belirli bölümleri içerisinde (preface, acknowledgements, discussion ve reflection bölümlerinde) uygundur. Bu yüzden aşağıdaki gibi kelime ve ifadeleri kullanırken dikkat etmelisiniz.
| Beautiful, ugly, wonderful, horrible, good, bad | A review of literature yielded many good articles | A review of the literature yielded many relevant articles |
| Naturally | The participants naturally wanted to know | The participants wanted to know |
| Obviously, of course | The results obviously indicate | The results clearly indicate |
Genel anlamda gereksiz olan sözcükler
Yazım esnasında göstereceğiniz çaba, akademik çalışmanızı mümkün olduğunca kısa ve öz tutmaya çalışmak yönünde olmalıdır. Yazınıza daha incelikli bir anlam kattıklarını düşünseniz bile bir anlam ortaya koymayan sözcük ve ifadeleri kullanmaktan kaçının.
| Has got/have got | This dissertation has got four chapters | This dissertation has four chapters |
| Serves to, helps to | This chapter serves to explain | This chapter explains |
Genel anlamda yanlış olan sözcükler
Kelime ve ifadelerin uygun olmayan biçimlerde kullanılması, o dili ana dil olarak konuşan kişiler arasında bile oldukça yaygındır. Bu hataları çok sık görüyorsanız, doğru olduklarını düşünmeye başlayabilirsiniz. Ancak kendi yazınız içerisine sızmalarına izin vermemelisiniz.
Ayrıca bu hataların bazılarının, hepimizin sıklıkla yanlış duyduğumuz ifadelerle de (örneğin; konuşan bir kişinin would have yerine would of dediğini zannederiz) ilgili olabileceğini unutmayın.
| Literally | The students were literally dying to participate | The students were (dying/very eager) to participate |
| Would of, had of | The study would of considered | The study would have considered |
Diğer ipuçları
Genel olarak, aşağıdaki kategorilere giren kelime ve ifadeleri kullanmaktan da kaçınmanız gereklidir.
• Jargon (diğer çalışma alanlarından gelen okurların anlamakta zorlanabileceği, “içeride” kullanılan terminoloji)
• Klişeler (gerektiğinden çok daha fazla kullanılan kelimeler; örneğin think outside of the box ve but at the end of the day)
• Günlük kullanımdaki kısaltmalar (ör: photos, fridge, phone, info)
• Argo sözcükler (ör: cops, cool)
• Cinsiyet açısından nötr olmayan sözcükler (ör: firemen, mankind)
İstisnalar
Yansıtıcı raporlar zaman zaman daha az resmi bir tona sahip olabilir. Eğer bu tür bir rapor yazıyorsanız, bu kılavuz ilkeleri bu kadar katı bir şekilde uygulamanız gerekmeyebilir. Bu durum tezinizin preface veya acknowledgements bölümlerini yazarken de geçerli olabilir zira bu bölümler belgenizin geri kalanından daha kişisel bir tona sahiptir.
