Yapay Zekâ Kullanımı Nedeniyle Reddedilen ve Yayından Kaldırılan Makaleler Artıyor mu?

Sayısal Veriler, Çarpıcı Örnekler ve Akademisyenler İçin Çözüm Yolları**

Yapay zekâ araçları akademik yazımda giderek yaygınlaşırken, akademik yayıncılık dünyasında yeni bir problem de hızla büyüyor:

👉 YZ ile yazıldığı tespit edilen veya şüphelenilen makalelerin reddedilmesi ve hatta yayından kaldırılması.

2023’ten itibaren dünyanın önde gelen yayıncıları, otomatik olarak üretilmiş metinlerin akademik literatüre sızdığını açıkladı. Bu durum yalnızca desk reject oranlarını artırmakla kalmadı; bazı dergiler yayımladığı makaleleri toplu olarak geri çekmek zorunda kaldı.

Peki veriler ne diyor?

——————————————————————————————————————————

🧨 1. Yapay Zekâ Kullanımı Nedeniyle Reddedilen Makaleler Artıyor mu?

2025’e gelindiğinde birçok dergi YZ politikaları yayınladı. Ancak bildirim zorunluluğuna rağmen YZ kullanımının yalnızca %0.1’inin açıklandığı görüldü. Yani akademisyenlerin büyük bölümü YZ’yi kullanıyor fakat bunu belirtmiyor.

Hakemlik süreçleri ise bu durumun farkında:

• -> Metinlerde tekrar eden kalıplar,
• -> yüzeysel metodoloji,
• -> uydurma referanslar,
• -> tutarsız sonuç bölümleri

giderek daha fazla “AI-generated” şüphesi doğuruyor.

Bu nedenle birçok dergide son iki yılda reddedilme oranının YZ şüphesi olan makalelerde %40’tan %94’e yükseldiği bildiriliyor (tıp ve sağlık bilimleri alanında çarpıcı örnekler mevcut).

——————————————————————————————————————————

🛑 2. Yapay Zekâ ile Yazıldığı Tespit Edilen Makalelerin Yayından Kaldırılması

(Retraction – Sayısal Örnekler) Reddedilmek bir şeydir;
Ama yayından kaldırılmak (retraction) bir akademisyenin kariyerindeki en ağır durumlardan biridir.

Ve ne yazık ki YZ nedeniyle geri çekilen makalelerde tarihsel bir artış yaşanıyor.

Aşağıdaki sayısal örnekler bu artışın boyutunu netleştiriyor:

🔥 2.1 Springer Nature – 600+ Makale Geri Çekildi (2024–2025)

Springer, 2024–2025 döneminde YZ şüphesi ve sahte veri sorunları nedeniyle 600’den fazla makaleyi geri çektiğini açıkladı.

Somut örnekler:

• – Lecture Notes in Computer Science serisinde 243 makale retracted.
• – Gerekçeler:
  • – Yapay zekâya özgü tekrarlayan cümle şablonları
  • – Bilimsel olarak anlamsız ifadeler
  • – Uydurma referanslar
  • – Mantık hataları

🔥 2.2 IEEE – 200+ Bildiri Toplu Geri Çekildi (2023–2024)

IEEE, otomatik üretildiği anlaşılan konferans bildirilerini inceleyerek
👉 200’den fazla bildiriyi yayından kaldırdı.

Bulunan hatalar:

• -> Gerçek olmayan veri setleri
• -> Var olmayan literatüre atıflar
• -> Birebir aynı kalıp cümleler
• -> AI tarafından üretilmiş “boş” paragraflar

🔥 2.3 Elsevier – 400+ Makale Retracted (2023–2025)

Elsevier’in Heliyon, Alexandria Engineering Journal ve benzeri dergilerinde,
400’den fazla makale,
AI-generated veya AI-assisted sahtecilik şüphesiyle geri çekildi.

Özellikle yöntem (methodology) ve sonuç (conclusion) bölümlerinde AI kalıplarının ayırt edildiği belirtildi.

🔥 2.4 Retraction Watch – %900 Artış

Retraction Watch raporlarına göre:

Yıl	“AI-generated” etiketiyle retracted makale	Artış
2021	~10	–
2022	~20–25	%100
2023	100+	%300–400
2024	300+	%200
2025 (tahmini)	500+	%60–70

📌 Son dört yılda toplam artış yaklaşık 9 kat (%900).

Bu, YZ kaynaklı retraction’ın artık “yaygın ve büyüyen bir fenomen” olduğunu gösteriyor.

🔥 2.5 Hindawi (Wiley) – 1.700 Makale Toplu Geri Çekildi (2023)

Tarihin en büyük retraction dalgası:

• -> 1.700 makale
• -> Sebep: Özel sayı istismarı, paper mill + AI-generated içerik
• -> Birçok makale uydurma veri, YZ tarafından yazılmış metinler ve sahte hakemlik ile ilişkilendirildi.

🔥 2.6 Taylor & Francis – 60+ Makale Geri Çekildi (2024)

Yine ana gerekçe:
👉 “AI-assisted fraud” (YZ destekli akademik sahtecilik).

📉 Bu Veriler Akademisyenler İçin Ne Anlama Geliyor?

1. YZ şüphesi = hem ret hem de retraction riski
Artık yalnızca dergiye kabul edilmeme değil, yayımlanmış bir makalenin yıllar sonra geri çekilmesi bile mümkün.

2. YZ tespiti için kullanılan araçlar giderek gelişiyor.
Metin stil analizi, benzerlik algoritmaları ve referans tutarlılık tarayıcıları sıkılaştırılıyor.

3. Dergilerin “YZ kullanım beyanı” politikalarına uymayan makaleler etik sorun sayılıyor.
Bu da reddedilme veya incelemeye alınmama ihtimalini artırıyor.

——————————————————————————————————————————

🧠 3. Profesyonel Human Editing Süreci Nasıl Etkiler?

Yapay zekânın yardımcı rolü kabul ediliyor, ancak nihai metnin insan tarafından oluşturulması veya denetlenmesi artık kritik.

✔ Human Editing akademisyen için neden bir güvenlik kalkanıdır?

✔ 1) YZ izlerini metinden temizler

Yapay zekânın:

• -> tekrar eden kalıpları,
• -> yapay tonunu,
• -> anlamsız bağlantılarını

uzman editörler tespit edip ortadan kaldırır.

——————————————————————————————————————————

🎯 Sonuç: Artış Gerçek, Risk Büyük — Çözüm ise Şeffaf ve İnsan Odaklı Bir Yaklaşım

Veriler açıkça gösteriyor ki:
📌 Yapay zekâ şüphesiyle reddedilen ve yayından kaldırılan makale sayısı küresel ölçekte hızla artıyor.

Fakat bu durum YZ’yi yasaklamak anlamına gelmiyor.
Aksine:

👉 YZ doğru, kontrollü ve beyan edilmiş şekilde kullanılmalı.
👉 Metin mutlaka insan uzmanlığı ile düzenlenmeli ve doğrulanmalı.
👉 Akademisyenler etik beyanlara ve dergi politikalarına uyum göstermeli.

Bu yaklaşım, hem kaliteyi korur hem de reddedilme veya retraction gibi ağır sonuçların önüne geçer.